صنعت تبریز در یک گزارش میدانی وضعیت اجتماعی محلات مختلف تبریز از باغ معروف تا کرکج را بررسی کرده است.

صنعتیمیز ، تبریز شهری که در چند دهه گذشته تغییرات زیادی از نظر جمعیتی و توسعه بافت شهری پیدا کرده و اکثر گردشگرانی که چند سالی از تبریز دور بوده اند، تغییرات گسترده در این شهر را تائید می کنند. شهری با جمعیتی بالغ بر دو میلیون جمعیت که در ۱۰ منطقه شهری زندگی می کنند. با توسعه شهر روستاهای اطراف تبریز هم به این شهر پیوسته اند ولی با این به هم پیوستگی بافت شهری  رفتارهای اجتماعی مناطق مختلف تغییر چندانی پیدا نکرده است.

از روستای  تازه به تبریز پیوسته کندرود در  شرقی ترین نقطه شهری تبریز تا منطقه ویژه شهری در کجوار در غرب این شهر می توان سنتها و عادتهای مختلف اجتماعی را مشاهده کرد که از نوع تغذیه تا عادات تفریحی حتی نوع شهر سکونت  متفاوت است. این تفاوتهای رفتاری و اجتماعی در بروز هنجارها و ناهنجاریهای اجتماعی نیز نقش دارد به نوعی که اصلی ترین مشکل اجتماعی در غرب تبریز را می توان در چهره  بزه های اخلاقی  و اعتیاد دید ودر مناطقی چون کندرود و کرکج بیکاری بیشتر است.  در محلات مرکزی و بافت فرسوده شهر سنت گرایی و فرار از زندگی آپارتمانی بیشتر نود دارد و در محلات تازه احداث استقبال از خانه ها آپارتمانی بیشتر است .خبرنگارهمشهری در گشت و گذاری دراین محلات میهمان  پاتوقهای جوانان محلات مختلف تبریز شده است.

کجوار و باغ معروف ، همنشینی مهاجران در سایه کار

منطقه ویژه شهری کجوار و روستای باغ معروف در غربی ترین نقطه تبریز در سالهای گذشته با افزایش جمعیت قابل توجهی روبرو بوده اند اغلب ساکنان جدید این دو منطقه را مهاجرانی تشکیل می دهند که ازمناطق مختلف شهر آمده اند و اشتغال در صنایع غرب تبریز و کوره های آجر پزی خصوصیت مشترک اکثر آنان است.

محلات این روستاها نیز بین مهاجران شهرهای  مختلف تقسیم شده اند  و هر محله به نام یکی از این شهرها شناخته میشود. هرچند که سایه بیکاری در این منطقه کم رنگ است اما اعتیاد و رفتارهای پر خطر اجتماعی در کنار بزه های مختلف در این مناطق آزار دهنده است. راه اندازی کلانتری باغ معروف که یکی از شلوغ ترین کلانتریهای تبریز با وجود عمر کم ، از مشکلات اجتماعی و درگیریهای گاه  وبیگاه میان ساکنان آن شکل می گیرد.

 

محبوبیت حیاط های قدیمی در مرکز شهر

از غرب تبریز وارد محدوده مرکزی شهر می شویم محلاتی که بیشتر قدیمی بوده و چند محله تاریخی را شامل میشوند. در این مناطق از تبریز سنت گرایی  و گرایش به عادات مذهبی را بیشتر می توان دید. تکثر مساجد و تکایای قدیمی و استقبال عمومی از این اماکن را موجب شده ، کلانتریهای این محلات معمولا سرشان خلوت تر است و سرقت از منازل و دزدی خودروها کمتر دیده می شود. به همین علت خانه های  قدیمی با دیوار کوتاه و حیاط بزرگ همچنان دراین منطقه از شهر محبوب است. شهروندان ساکن این منطقه چندان اقبالی به آپارتمان نشینی ندارند چرا که آپارتمانهای مشرف به خانه های همسایه های اطراف بوده و آپارتمان نشین های این منطقه برای حفظ حریم شخصی  همسایه ها مجبور به استفاده دایمی از پرده هستند که نور گیری آپارتمان را کاهش می دهد.

شرق و شمال  تبریز تجمیع طبقات اجتماعی

در شرق و شمال  تبریز می توان  ارزانترین و گران ترین خانه های تبریز و تفاوتهای رفتاری و اجتماعی را مشاهده کرد. تجمیع طبقات اجتماعی در این محلات برای مدیران شهری و اجتماعی  نیز بدون حاشیه نبوده است. در حالی که فرهنگسراها در منطقه ای مانند باغمیشه با استقبال شهروندان مواجه شده و برنامه های مختلف آموزشی و هنری دراین فرهنگسراها با رونق زیادی دنبال میشود. در محلاتی مانند احمد آباد در چند صدمتری باغمیشه و ولی امر مشکلات اجتماعی و دغدغه های معیشتی  ،رمقی برای حضور در برنامه های فرهنگی و هنری باقی نگذاشته است.

عصرهای محلاتی مانند احمد آباد و ملازینال با شلوغی و ازدحام جمعیتی مواجه است که از خانه های چند ده متری و کوچک به کوچه ها روی می آورند و جوانانی که ترجیحی می دهند درکافه های متعدد این محلات وقت بگذارنند و در مقابل محلات رشدیه و باغمیشه با کوچه های خلوت در اکثر ساعات روز رو برو است. کافی شاپهای خلوت این محلات با کافه های کوچک اما شلوغ احمد آباد و سیلاب در یک منطقه شهری همخوانی ندارد. در یک قاب عکس می توان فاصله شدید طبقاتی را در این محدوده کوچک شهری مشاهده کرد.صحنه هایی که تا کنون خوراک بسیاری از عکاسان خبری شده و گردشگرانی که در طبقات فوقانی هتل ۵ ستاره لاله پارک اقامت دارند از مشاهده تفاوت های زندگی شهری در این محدوده متعجب میشوند.

بیکاری و خانه های مجردی در کرکج و کندرود

وجود دهها خانه مجردی از مشخصات  دو روستای تازه به تبریز پیوسته کرکج و کندرود در شرقی ترین نقطه تبریز است. بیکاری در میان جوانان این مناطق بیشتر دیده میشود. علت آنهم تعطیلی واحدهای صنعتی و کارگاه های کوچک و متوسطی است که در شرق تبریز فعال بودند امادر سالهای اخیر تعطیل شده اند و مهاجرانی که برای کار دراین صنایع در کرکج و کندرود ساکن شده اند ، هرروز به امید آغاز به کار مجدد این واحدها از خواب بیدار می شوند.

سید رضا حسینی زاده – تبریز – خبرنگار