نبود شفافیت تجاری در بازار بزرگ مصالح ساختمانی تبریز موجب سوء استفاده برخی افراد و تضعیع حقوق شهروندان شده است.
بازارمصالح ساختمانی تبریز یکی از قدیمی ترین بازارهای ایران است و بیش از ۲هزار مغازه و واحد تجاری در حوزه مصالح ساختمانی تبریزو استان فعالیت دارند. بازار تبریز نه تنها در حوزه شهر تبریز و آذربایجان شرقی بلکه در شمالغرب کشور نیز فعالیت اساسی دارد و با توجه به مرزی بودن استان با بازارهای کشورهای همجوار نیز مبادلات تجاری وجود دارد وعمده فروشان مصالح ساختمانی تبریزی روزانه با تجار کشورهای ترکیه ، ارمنستان ، جمهوری آذربایجان و کردستان عراق معامله می کنند. یکی از چالشهای جدی این بازار نبود شفافیت تجاری از یکسو و تعدد دستگاه های نظارت و بازرسی است که موجب اخلال در معاملات قانونی شده است.بی اعتمادی به کسبه تبریز اولین نتیجه این عدم شفافیت و نظارت مستمر بوده و در مرحله دوم بی ثباتی در بازار حکم فرما شده است به نحوی که با وجود اعلام تولید مازاد بر نیاز سیمان در استان ، برخی فروشندگان از عرضه سیمان به قیمت قانونی خوداری می کنند.
لزوم تشدید نظارتها
جمال مجابی از تجار قدیمی مصالح ساختمانی تبریز است که به گفته خود بیش از ۶۰ سال در بازار مصالح فروشان خیابان لاله تبریز حجره دارد و از شرایط حاکم فعلی بر بازار مصالح ساختمانی تبریز گله مند است.
وی به خبرنگارهمشهری می گوید: در گذشته اعتماد حرف اول در تجارت بازار تبریز را می زد، به نحوی که با یک تلفن صدها تن کالا جابجا حتی به استاناهی دیگر فرستاده می شد حتی در برخی موارد نیازی به تلفن زدن هم نبودو کافی بود شاگرد مغازه فلان تاجر مراجعه می کرد تا چندین تن کالا بدون دریافت وجه ارسال شود.
وی تاکید می کند: متاسفانه در چند دهه گذشته و با جایگزینی تجار قدیمی با جوانان تازه کار بازاری ، شرایط فرق کرده و اعتباری به عهد و قسم های قدیم که از دهها برگ چک معتبرتر بود نیست و در چنین شرایطی تنها راه کار نظارت بیشتر بر بازار و شفافیت در معاملات است.
وی تاکید می کند: مسئولان اداره بازرگانی از ما خواسته اند که اطلاعات لازم را در سامانه های مربوطه ثبت کنیم و به اعتقاد من اینکار لازم و ضروری بوده و از سالها قبل باید آغاز می شد تا دست دلالان سودجو از بازار مصالح ساختمانی کم شود.
قیمتهای عجیب و غریب در بازار مصالح ساختمانی تبریز
محمد رضایی از فعالان ساختمان در تبریز به خبرنگار همشهری می گوید: قیمتهای مصالح ساختمانی در تبریزبسیار متفاوت است و ثباتی در این زمینه وجود ندارد به عنوان مثال قیمت پودر سیمان سفید دو کیلویی در یک مغازه ۱۴ هزار تومان است و در مغازه دیگر ۱۰ هزار تومان و در یکی دیگر ۲۰ هزار تومان و در مغازه ای دیگر اصلا قیمت اعلام نمی شود و تنها به مشتریان ثابت جنس داده می شود آنهم بدون فاکتور رسمی و مهر دار که قابل قبول نیست.
وی ادامه می دهد: از سوی دیگر در حالی که قیمت هر پاکت سیمان ۵۰ کیلویی زیر ۳۰ هزار تومان اعلام شده اما غیر ممکن است در بازار مصالح فروشی تبریز سیمان را کمتر از ۴۰ هزار تومان خریداری کرد.
این فعال مسکن عنوان می کند: بسیاری از فروشندگان مصالح ساختمانی هیچ مجوزی ندارند و به صورت سرپایی و دلالی خرید و فروش می کنند و بازار سیاه به وجود می آورند و این در حالی است که قیمت سیمان بر قیمت تمام شده دیگر مصالح از جمله بلوک و سفال هم موثر بوده و در چنین شرایطی قیمت دیگر مصالح هم نوسان دارد.
تلاش برای افزایش شفافیت در بازار مصالح ساختمانی استان
معاون نظارت و بازرسی سازمان صمت استان، با بیان اینکه همراهی شهروندان در نظارت و کنترل بر بازار بسیارم هم است می گوید: شهروندان و خریداران مدافع حقوق خود باشند و از فروشندگان فاکتور رسمی درخواست کنند و در در صورت مشاهده هرگونه تخلف صنفی اعم از گرانفروشی، کم‌فروشی احتکار، عدم درج قیمت و عدم صدور فاکتور، گزارش‌ها و شکایت‌های خود را از طریق سامانه‌های مختلف سازمان و تلفن گویای ۱۲۴ ستاد خبری پیگیری کنند.
یوسف پایدار ادامه می دهد: البته این به معنای نفی نظارت سازماندهی شده نیست ونظارت به صورت زیر بنایی انجام می شود و در همین راستا ثبت ‌نام تمام فعالان مرتبط با کالاهای مشمول ثبت در سامانه‌های جامع انبارها و تجارت از جمله مصالح فروشان ساختمانی ضروری است.
وی عنوان می کند: در همین زمینه آگاهی بخشی و اطلاع رسانی، لزوم ثبت ‌نام تمام فعالان مرتبط با کالاهای مشمول ثبت در سامانه‌های جامع انبارها و تجارت در قالب جلسات متعدد کارشناسی و توجیهی همچنین آموزشی صورت گرفته است.
این مسئول تاکید می کند: اطلاع ‌رسانی‌های لازم به کلیه فروشندگان سیمان به منظور ثبت ‌نام و ثبت اطلاعات در سامانه‌های جامع تجارت و انبارها و مراکز نگهداری کالا ابلاغ شده وبا تمهیدات پیش بینی و اجرا شده تا پنجم آبان ماه سال‌جاری، یک‌هزار و ۵۵۳ واحد در سطح استان دارای کد نقش عمران و ساختمان در سامانه جامع تجارت شده اند.
وی تصریح می کند: با اقدامات صورت گرفته در حال حاضرشفافیت تجاری در این زمینه ۷۴ درصد بوده وبرای ۲۶ درصد بقیه نیز برنامه های نظارتی وشفاف سازی وجود دارد.
معاون نظارت و بازرسی سازمان صمت استان، ادامه می دهد: اقدامات نظارتی بازرسان سازمان صنعت معدن و تجارت در راستای صیانت از حقوق مصرف‌کنندگان همچنان با جدیت تداوم خواهد داشت و دستگاه های موازی هم همراهی لازم را دارند ووجود چندین دستگاه به معنای توان افزایی درحوزه نظارت است.