منطقه آزاد ارس از دیرباز تا کنون توجه مسافران و بازرگانان آسیایی-اروپایی و جاده ابریشم را به عنوان یکی از مناطق آزاد ایران و خاورمیانه به خود جلب کرده است. اهمیت بالای منطقه ارس باعث شده تا در قرن اخیر کاروانسرا و مجموعههای توریستی-اقامتی زیادی در این مکان احداث شود. جالب است بدانید ارس در زمینه رشد صنعت پرورش کرم ابریشم در زمان صفویان نقش بسزایی داشته است.
مورخان پیشینهی منطقه آزاد ارس را مربوبط به قرن ۵ پیش از میلاد میدانند. در آن دوران از این منطقه با نام جولاء به معنای بافنده یاد میشد. بعد از سکونت ارامنه در این منقه نام آن به جوغا تغییر یافت؛ ولی بعد از به روی کار آمدن شاه عباس صفوی و کوچ ارمنیها از این منطقه، نام آن به نام لاتین جلفا تغییر پیدا کرد. ارس از دوران پیش از میلاد حضرت مسیح نیز به علت موقعیت جغرافیایی خود اهمیت بالایی از نظر فرهنگی و اجتماعی داشت و همین امر موجب شده بود تا افراد زیادی به آن توجه کنند.
منطقه آزاد ارس در حاشیه رود ارس (شمال غرب ایران) و در منطقه صفر مرزی کشورهای آذربایجان، حمهوری خودمختار نخجوان و ارمنستان واقع شده است. درواقع ارس به عنوان بخشی از آذربایجان شرقی درنزدیکی شهرهایی مثل مرند و نوردوز قرار دارد. این منطقه آزاد به عنوان ۵ پنج بخش منفصل در میان مرزهای پارسآباد، خمارلو، نوردوز و اصلاندوز تقسیم شده است.
با توجه به موقعیت طبیعی و جغرافیایی منطقه آزاد ارس، سرسبزی و طراوت این مکان هر گردشگری را مجذوب خود میکند. جاذبههای گردشگری بکر و زیبای ارس، بسیار خیره کننده و دلربا هستند. علاوهبراین با توجه به تجاری-بازرگانی بودن منطقه ارس جلفا، گشت و گذار در بازارهای ارس، یکی از لذت بخشترین قسمتهای سفر به این منطقه است. با توجه به حضور اقلیتهای مذهبی از جمله ارامنه در این منطقه، منطقه ارس جلفا دارای بافتهای فرهنگی خاص و جالبی میباشد که نشاندهنده دین و فرهنگهای مختلف ایرانی است.
محسن محمدزاده افزود: برای مرمت کاروانسرای خواجهنظر تا به امروز ۷۰۰ میلیارد ریال توسط سازمان هزینه شده است و در جوار آن، طرح توسعه پارک درنا، بر جذابیت مجموعه در نقطه صفر مرزی افزوده است بطوریکه شاهد حضور پرشمار گردشگران خارجی و داخلی در کاروانسرا بودهایم
محمدزاده با بیان اینکه برای ثبت جهانی کاروانسرای خواجهنظر مدیران و کارشناسان متعددی در طول سالیان متمادی متحمل زحمت شدهاند که باید تلاشهایشان یادآوری گردد، خاطرنشان ساخت: در سال ۱۴۰۰ پرونده ثبت جهانی این مجموعه تهیه و جهت ثبت جهانی به یونسکو ارسال شد و اردیبهشت ۱۴۰۱ با حضور ارزیابان یونسکو در منطقه ارزیابیهای لازم صورت پذیرفت که این امر منجر به ثبت جهانی این کاروانسرا در شهریورماه ۱۴۰۲ شد.
وی با اشاره به برگزاری جشنواره انار ارس، عنوان کرد: برای معرفی ظرفیتها و در راستای برندسازی، رویدادهای متنوعی طراحی و درحال اجراست تا ضمن جذب گردشگر شاهد تجلی بیشتر نام ارس باشیم.
جشن ثبتجهانی کاروانسرای خواجهنظر، جشنواره اقوام ایرانی، جشن انار در حمام کردشت، نمایشگاه صنایع دستی و محصولات باغی، اجرای موسیقی صحنهای توسط خوانندگان سرشناس، اجرای برنامه کودک با حضور گروه تلویزیونی، برپایی نمایشگاه خودروهای کلاسیک و همایش کشوری صعود به قله ژئوسایت کیامکی از جمله برنامههایی است که در جشنواره انار ارس به اجرا در میآید.
در این منطقه آزاد ارس ۴ اثر ثبت جهانی و بیش از ۴۰ اثر ثبت ملی وجود دارد و علاوه بر این ژئوپارک ارس نیز امسال به صبت جهانی رسید و باتوجه به تقویت زیرساختها و افزایش مولفههای تبلیغاتی جهت جذب گردشگران، استمرار رویدادها برای تبدیل ارس به قطب گردشگری کشور ضرورت دارد.
تاثیر دستاوردهای اخیر و برگزاری اینفوتورها در حضور گردشگران خارجی در ارس، جشنواره انار ارس، ۱۵ آژانس گردشگری خارجی حضور خواهند داشت تا ضمن معرفی مطلوب ظرفیتهای گردشگری منطقه، از سال آینده شاهد رونق هرچه بیشتز گردشگری خارجی در ارس باشیم.