بررسیهای میدانی از شعب بانکها حاکی از این است که تعدیل نرخ سودهای روزشمار در قالب «طرح ویژه» یا «صندوق سرمایهگذاری» در جریان است. این در حالی است که طی سالهای گذشته، طرحهای مذکور به ابزار پوششی برای دور زدن مصوبههای رسمی کاهش نرخ سود تبدیل شده بود. رفتار دوم را میتوان در مشروط کردن سپردهگیریهای پوششی دانست. در سال قبل، حداقل حساب در قالب این طرحها در سطح بسیار پایینی قرار داشت؛ حال آنکه در شرایط کنونی، حداقل موجودی استفاده از این طرحهای بانکی، به شدت افزایش یافته است.
رفتار سوم را میتوان در بیتمایلی برخی بانکها، برای بهرهگیری از طرحهای جدید ویژه یا متوقف کردن سپردهگیری در قالب صندوقهای سرمایهگذاری عنوان کرد. «دنیای اقتصاد» در گزارشی با بررسی مقایسهای روند سپردهگیری ابتدای اردیبهشت سالجاری با ابتدای فصل زمستان سال گذشته دلایل کاهش این نرخ را تحلیل کرده است.
دومین علامت از کاهش نرخ سود بانکی در سال جدید نمایان شد. پس از سرگیری کاهش مجدد نرخ سود در بازار بین بانکی از هفته آخر فروردین، مشاهدات حکایت از کاهش نرخ سود روزشمار غیررسمی در بازار پول دارد. این دو اتفاق را میتوان بهعنوان دو علامت کاهش نرخ سود در بازار پول تفسیر کرد.بررسیهای میدانی از شعب بانکهای مختلف نشان میدهد در سال جدید بسیاری از بانکها بهصورت خودجوش نرخهای خود را تعدیل کردهاند. این تعدیل در نرخ سودهای روزشماری اتفاق افتاده که بهصورت غیررسمی و در قالب طرحهای ویژه یا صندوقهای سرمایهگذاری به سپردهگذاران پرداخت میشد.
در سالهای گذشته و پس از آنکه بانکها بهصورت دستوری ملزم به ارائه نرخ یکسان به سپردههای مدتدار میشدند پدیدهای در بازار پول بروز کرد که با توسل به آن، نرخهای رسمی دور زده میشد.بانکها با تعریف صندوقها یا طرحهای ویژه اقدام به سپردهگیری با نرخ سود سپرده بالاتر از سقف تعیینشده میکردند. در واقع بانکها از این حسابها بهعنوان پوششی برای جذب سپرده با نرخهای بالاتری از نرخهای رسمی تعیین شده استفاده میکردند.تفاوت نرخ سود پرداختی به سپردهگذاران در قالب این حسابها با نرخهای رسمی اعلام شده در برخی مقاطع به بیش از ۱۲ واحد درصد رسید. این وضعیت در زمان کاهش نرخ تورم نیز ادامه داشت. با وجود کاهش ۱۵ واحد درصدی نرخ تورم در پایان سال ۹۳ نسبت به مدت مشابه سال قبل، نرخ سود بانکی تفاوت چندانی نکرد.در زمستان سال قبل اکثر بانکها نرخهای سود روزشمار پوششی خود را بالای ۲۲ درصد تنظیم کرده بودند. اما شواهد و بررسیها نشان از سه تغییر مشخص در سپردهگیری بانکهای کشور در روزهای کاری سال جدید است.