ساعت هفت و نیم صبح است و کمی پائینتر از چند مدرسه در خیابان طالقانی تبریز و مقابل یک نانوایی خودروی پیکانی به صورت سه بل مقابل نانوایی توقف کرده و راننده منتظر رسیدن نوبت و خرید نان است و ترافیکی سنگین پشت خودروی وی تشکیل شده است. اعتراضات و بوقهای ممتد رانندگان دیگر هم تاثیری ندارد و راننده میانسال بی توجه به اعتراضات در صف ایستاده و تا نان نگیرد حاضر به ترک صف و جابجا کردن خودرو نیست. به همین سادگی ترافیکی چند ده متری در آغاز روز در یک خیابان با عرض کمتر از ۱۶ متر شکل گرفته و چندین سرویس مدرسه و کارمند و افراد دیگر معطل مانده اند.
چند کیلومتر آنطرفتر بر روی پل توانیر دو خودرو با هم برخورد کرده اند ، برخوردشان بسیار سطحی است اما هر دو راننده ترجیح می دهند تا رسیدن پلیس خودرویشان را جابجا نکنند ترافیکی که ایجاد شده تا اتوبان پاسداران هم امتداد دارد و چند صد خودرو در دام ترافیکی ناخواسته گرفتار شده اند. تذکر و خواهش و التماس دیگران هم موثر نیست و هر دو راننده معتقدند دیگری مقصر است و در صورت جابجایی خودرو حق و حقوقشان ضایع می شود.

خیابانهای کم عرض مرکز شهر ، خودروهای تک سرنشین و گاه فرسوده ، تردد های نابجا و کمبود پلهای عابر پیاده در کنار استقرار ادارات در مرکز شهر و بدتر از همه وجود مراکز درمانی و مطب صدها پزشک در کم عرض ترین و شلوغ ترین خیابانهای شهر همه و همه از علل ترافیک تبریز شمرده شده اند، ترافیکی که هر روز پیچیده تر از روز دیگر می شود و دیگررانندگی در ساعات پایانی شب و تخستین دقایق بامداد هم بدون معطلی در ترافیک نیست. اما به گفته کارشناسان تبریز از نظر تعداد خودرو چندان هم ثروتمند نیست وبرخی شهرهای اروپایی با وسعت کمتر و خودروی بیشتر از چنین ترافیکی رنج نمی برند. چند سال قبل هم گروهی از کارشناسان خارجی برای بررسی ترافیک تبریز و حل مشکلات آن به تبریز آمدند و آنها هم معتقد بودند هرچند مشکلات فوق در ایجاد ترافیک در تبریز بی تاثیر نیست اما مشکل را باید در جای دیگری جستجو کرد و آن ضعف فرهنگ ترافیکی است اما چرا برخی رانندگان تبریزی خواسته یا ناخواسته عامل ایجاد ترافیک در شهر می شوند و آیا نمی توان در این زمینه تغییری دررفتار شهروندی ایجاد کرد یا عوامل بازدارنده ای به وجود آورد.
ضرورت تجدید نظر در برنامه های فرهنگی و آموزشی
کارشناس اجتماعی و مدرس دانشگاه به خبرنگارهمشهری می گوید: سالها است که هزینه های قابل توجهی برای اصلاح فرهنگ رانندگی در شهر صرف می شود صدها هزار تراکت و بروشور چاپ شده و در مدارس و در میان شهروندان توزیع شده ، برنامه های متعدد رادیو و تلوزیونی تهیه شده و بر اصلاح فرهنگ رانندگی تاکید شده اما نتیجه ای که باید حاصل نشده و مهمترین علل ایجاد ترافیک در شهر خود رانندگان و نحوه رانندگی آنان است.
امین جبار نوایی با بیان اینکه فرهنگ بستن کمربند ایمنی خودرو و توقف پشت چراغ قرمزهمچنین صحبت نکردن با تلفن همراه حین رانندگی تازمانی که با اعمال قانون و جریمه همراه نبود نتوانست جایی در میان شهروندان پیدا کند یادآور میشود: تجربه رفتارهای فرهنگی و اجتماعی نشان می دهد که هیچگاه سیاست تک محوری جوابگو نبوده و باید به صورت همزمان کار فرهنگی و اعمال قانون و سختگیری همراه هم باشند تا بتوان نتیجه مطلوب را به دست آورد.
وی آموزش های راهنمایی و رانندگی به کودکان در مدارس را بدون همراهی والدین بی تاثیر دانسته و خاطر نشان می کند: تا زمانی که کودک بازتاب موضوعات آموزش دیده شده درزمینه رانندگی را در رفتار والدین هنگام رانندگی مشاهده نکند نه تنها نمی تواند این آموزشها را دریافت کند بلکه دچار نوعی تضاد نیز خواهد شد و قادر به تشخیص رفتار صحیح نخواهد شد و متاسفانه تجربه نشان داده که کودک در نهایت رفتار نادرستی را که احتمالا از سوی خانواده وجامعه به وی القا می شود را می پذیرد.
این کارشناس اجتماعی پیشنهاد می کند: باید دوره های آموزشی فرهنگ رانندگی به صورت همزمان برای کودکان و خانواده ها در مدارس تشکیل و با ساز و کارهای خاصی والدین تشویق به حضور در این دوره ها شوند ، قرعه کشی جوایز مختلف و اجرای نمایش و سرود و دعوت از هنرمندان برای حضور در این دوره ها موثر است.

تمرکز بر آموزشهای شهروندی
معاون فرهنگی اجتماعی شهردار تبریز با بیان اینکه فرهنگ سازی و تغییررفتارهای نابهنجار اجتماعی از جمله رانندگی نادرست را باید از سنین پائین و مدارس دنبال کنیم می گوید: بر همین اساس برنامه های فرهنگی و آموزشی متعددی برای کودکان در ۱۰ منطقه شهری و برای بیش از ۱۰۰ هزار دانش آموز به ویژه در مناطق محروم اجرا شده و این برنامه ها ادامه خواهد داشت.
حجت الاسلام احمد حمیدی ادامه می دهد: نصب تابلوهای تبلیغاتی زیبا با موضوع فرهنگ ترافیکی در شهر به تعداد نزدیک به ۲۰۰ بنر تابلویی انجام شده و در نقاط مختلف شهر از جمله اول سه راهی ولیعصر همچنین اتوبان کسایی تابلوهای تبلیغاتی و آموزش دهنده ترافیکی نصب شده و به صورت مستمر پیامهای رانندگی به شهروندان اعلام می شود.
وی با تاکید بر خلاقیت در برنامه های فرهنگی و آموزشی اعلام می کند: از همه شهروندان ، اساتید و هنرمندانی که دارای نظراتی کاربردی در این زمینه هستند دعوت کرده ایم تا ما را در این زمینه تنها نگذارند.
ضرورت همراهی شهروندان در کاهش ترافیک
رئیس پلیس راهور آذربایجان شرقی با بیان اینکه علل ایجاد کننده ترافیک در شهری مانند تبریز بررسی شده است می گوید: سهم شهروندان متخلف در این زمینه بیش از ۶۰ درصد است و بر همین اساس پلیس راهنمایی و رانندگی بنا به وظیفه ذاتی خود که اول راهنمایی و سپس اعمال قانون است با رانندگان برخورد می کند.اما مهمتر از همه اراده رانندگان در رعایت حقوق دیگران است.
ناصر میکائیلی با بیان اینکه توقف هنگام تصادف خودروجرم است بیان می کند: در تصادفات غیر جرحی تا سقف ۶ میلیون تومان بدون کروکی و حضور پلیس و با توافق طرفین خسارت پرداخت می شود اما در صورت تصادف و عدم جابجایی خودرو هر دو راننده به علت سد معبر جریمه می شوند.
وی خاطر نشان می کند: در حال حاضر توقف دوبل و سه بل در برخی خیابانهای مرکزی شهر بسیارزیاد است که از جمله این خیابانها به خیابان فردوسی ، خیابان ۱۷ شهریور و جمهوری اسلامی می توان اشاره کرده که دو راهکارحضور ماموران انتظامی و هدایت خودرو ها و جریمه در صورت عدم توجه رانندگان صورت می گیرد.
وی با بیان اینکه اغلب خودروهای متوقف شده به صورت دوبل و سه بل در خیابان ۱۷ شهریور متعلق به رانندگان غیر بومی یا افرادی است که از مناطق دور دست تر برای جابجایی بیماران آمده اند ، می گوید: با ایجاد چند پارکینگ در اطراف خیابان ۱۷ شهریور همچنین همراهی با مالکان زمین های خالی که می توانند به صورت موقت پذیرای خودروهای شهروندان به صورت پارکینگ موقت شوند تا حدودی این مشکل حل شده و ماموران راهور حاضر در صحنه هم سعی دارند تا خودروها را به محل های دیگری هدایت کنند.
این مسئول انتظامی با بیان اینکه بیش از ۵۰ درصد تردد ها در مرکز تبریز صورت می گیرد عنوان می کند: اگر شهروندانی که در این مناطق تردد می کنند قوانین راهنمایی و رانندگی را رعایت نکنند دست پلیس بسته تر خواهد بود و با اینکه در محورهای مرکزی تبریز تعداد نیروهای راهور و تمرکز آنان بیشتر است اما ما نیز مایل به اعمال قانون و جریمه بیشتر رانندگان متخلف نیستیم و اولویت همراهی آنان است.